Yeni nesil gazetecilere ve editörlere ihtiyaç var!

İletişim fakültesi dekanı olarak en sık karşılaştığım sorulardan biri, teknolojik gelişmelerin ve yapay zekânın gazetecilik mesleğini ortadan kaldırıp kaldırmayacağı ile ilgili oluyor. Filmi biraz başa sarıp yaşadığımız gelişmelere paralel olarak yanıt vermeye çalışayım.

Baskı teknolojisinin gelişmesi hem gazete tirajlarını olumlu etkiledi hem de daha kaliteli gazete baskısı mümkün hâle geldi. Bilgisayar ve internetle birlikte ise gazetecilik, zaman mevhumu olmadan, yani yedi gün 24 saat haber yapılan bir mesleğe dönüştü. Bir günlük gazete günde ortalama 100 haber yayımlarken, haber sitelerinde bu sayı binlere ulaşıyor. Diğer yandan robot gazeteciler, bazı alanlarda daha hızlı ve doğru haber üretiyor. Bu da bir gerçek olarak karşımızda duruyor.

Bu noktada yakın geçmişte, özellikle Amerikan medyasında uygulama olanağı bulan robot gazetecilere bir parantez açmamızda fayda var. Çünkü burada robot gazetecilerin genç muhabirler için oluşturduğu bir tehdit söz konusu. Robot gazeteciler, hâlen New York Times gibi gazetelerde finans haberleri, hava durumu haberleri, deprem haberleri, spor haberleri yapmaya devam ediyor. Hatta bazı alanlarda gazetecilerden daha hızlı ve daha doğru haber ürettikleri iddia ediliyor. Buna karşın gazetecilik açısından kaygı duymaya gerek yok. Çünkü toplumun bilgi ve haber ihtiyacı açısından bakıldığında olumlu bir gelişme olduğu bile söylenebilir.

Kopyala-yapıştır yapanlar işsiz kalacak

Yapay zekânın daha fazla kullanım alanı bulmasıyla birlikte bazı gazetecilerin işsiz kalıp kalmayacağı soruları, bugünlerde en sık karşılaşılan sorulardan biri. Evet, kalabilirler. Ama hangi gazeteciler bunlar? Ya da ne türden editörler işsiz kalabilir? Örneğin Türkiye’de çok yaygın bir pratik olan kopyala-yapıştır gazeteciliği yapan editörler işsiz kalabilir, hatta kalmalılar da bana sorarsanız. Artık özgün içerik üretmeyen genç arkadaşlarımıza yayıncılık sektöründe yer yok. Zaten yayımlanmış bir haberi ya da metni kopyalayıp yapıştırmak için “insan gazeteciye” ihtiyaç olmasa gerek değil mi? Doğrusunu söylemek gerekirse yayımlanmış raporlardan haber yapan muhabirler de işsiz kalabilir.

Bütün bu nedenlerle iyi gazetecilere, editörlere, metin yazarlarına kesinlikle çok ihtiyaç var. Bir olay ya da konuyla ilgili yaşanan gelişmeleri aktarmak için de yeni mezun arkadaşlar aranan nitelikte olacak. Tabii bunun bir şartı var. Medya ve yayıncılık sektörlerinde çalışmak isteyen genç arkadaşlarımız kendilerini geliştirmeli. Sadece okullardan öğrendikleriyle sınırlı kalmamalılar. Bir haber konusunu halkın yararı doğrultusunda, kimsenin bakmadığı bir açıdan ele almak her zaman geçer akçe demektir. ChatGPT ve benzeri gibi yapay zekâ uygulamaları da habere değer katan özgün üslup ve içerik geliştiremeyeceği için gazetecilik mesleği yaşayacaktır. İletişim fakültelerinde ya da medya ile ilgili bölümlerde okumayı hayal eden gençlerimize bu bilgiyi vermek isterim.