Yazar olacaklar için önemli sorulara kısa cevaplar-19
Bu köşede bir yazar, editör ve öğretmen olarak yazmaya yeni başlayanların ya da başlayacakların, yazmak için gayret gösterenlerin, yazarlığı profesyonel bir meslek olarak yapmak isteyenlerin önemli sorularına kısa cevaplar vereceğim.
Ünlü yazarların yazma rutinleri nelerdir?
Birçok ünlü ismin kendine has rutinleri vardır. Kimisi her gün aynı saatte eline kalemi alırken, kimisi de her gün aynı yerde yazının başına oturur. Burada genel bir tablo çıkardığımızda, neredeyse tüm ünlü yazarların yazma rutinindeki ortak noktanın her gün yazmak olduğunu görürüz. İngiliz edebiyatının ilk büyük romancısı ve en büyük sosyal gözlemcilerinden olan Jane Austen, kahvaltıdan önce piyano çalarak güne başlardı. Kahvaltının ardından odasına geçerek yazmaya başlayan Austen’a bazen annesi bazen de kız kardeşi, sessiz olmak kaydıyla eşlik ederlerdi. Akşam yemeğine kadar yazmaya devam eden ünlü yazar, yemekten sonra kendi eserlerinden bölümleri ailesine okurdu.
Kitaplar neden yasaklanır?
Kitaplar birçok hukuki (intihal, telif vb.) sebeple toplatılacağı gibi yazıldığı coğrafyadaki otorite ile çatıştığı durumlarda da yasaklanır. Mesela 1605 yılında Miguel de Cervantes tarafından kaleme alınan ve dönemin şövalye romanlarını eleştiren Don Kişot, İspanyol engizisyonu tarafından yasaklanmıştı. Kitap, eksiksiz olarak ancak 19. yüzyılda okuyucularıyla buluşabildi. Burada bir öneri olarak Lucien X. Polastron tarafından kaleme alınmış “Kitap Yazmanın Tarihi” adlı kitabı okumanızı da tavsiye ederim.
En prestijli kitap ödülleri nelerdir?
Edebiyat ödülleri derdini, düşüncelerini, hayallerini yazarak anlatmak isteyen yazarların mesajlarını daha geniş kitlelere ulaştırabilmesi açısından önemli bir aracı görevi görüyor. Bazı ödüllerle ilgili seçim kriterlerinin ideolojik gerekçelerle objektiflikten uzaklaştığı da bilinen bir gerçek. Dünya üzerinde en prestijli edebiyat ödüllerine bakacak olursak, 1901 yılından bu yana verilen Nobel Edebiyat Ödülü’nü ilk sıraya koyabiliriz. 2006 yılında bu ödülü kazanan Orhan Pamuk, Nobel Edebiyat Ödülü kazanan tek Türk konumunda bulunuyor. 1917 yılında gazeteci Joseph Pulitzer tarafından başlatılan Pulitzer ödülüne de listenin en üst sıralarında yer verebiliriz. Ülkemizde ise Türkiye Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülleri ile birlikte birçok ünlü yazarımızın adıyla düzenlenen edebiyat ödülleri verilmektedir.
Bir yazarın kitabı aynı anda farklı yayınevlerinde yayınlanabilir mi?
Yazarlar, genellikle kitaplarını belirli şartlar karşılığında bir yayınevi ile anlaşarak bastırırlar. Yapılan sözleşme süresince ilgili kitap bir başka yayınevi tarafından yayınlanamaz. Ancak sözleşmesi biten ve eski yayınevinden kitap ile ilgili muvafakatname alan yeni yayınevi, bu kitabı basarak okurlarıyla buluşturabilir.
Bir kitabın senaryolaşma ve filme çekilme süreci nasıl olur?
Kitabın senaryolaştırılması ve filme çekilmesi de yazarların yayınevleri ile yaptıkları sözleşmelere bağlıdır. Bazen yayınevleri bu hakları üzerine alır. Bazen bu haklar yazarın inisiyatifinde olur. Bir yapımcıdan teklif gelmesi durumunda, yazar ve yayınevi bunu değerlendirir. Eser yazar, senaryolaştırılıp filminin çekilmesi konusunda tek başına hak sahibi ise daha özgür karar verecektir.