Ders alınmış başarısızlıklar başarı için en güçlü adım olabilir

1999 yılındayız. Zeki girişimcimiz Bezos, pet.com isimli evcil hayvan malzemeleri üreten şirketi satın aldı. Herkesi başarılarına alıştırmış ve yavaş yavaş dünyanın zirvesine doğru ilerleyen Bezos bu şirketi satın alırken, “Evcil hayvanları herkes sever ve biz bu konuda en güçlü hizmeti sağlayacağımıza eminiz.” şeklinde bir açıklama dahi yaptı. O dönemin şartları düşünüldüğünde "inanılması güç" olarak değerlendirilebilecek, yaklaşık 50 milyon dolarlık bir yatırımla şirket, Amazon bünyesine katılmıştı. Üç yıl boyunca pet.com için yapılan harcamaları da hesaba kattığımızda küçük çaplı bir servetin hızlı bir kararla harcandığını söyleyebiliyoruz. Peki, büyük umutlarla alınan bu şirkete ne oldu dersiniz? Bu sorunun cevabı Jeff Bezos için biraz üzücü. Harcanan paraya, istihdam edilen tam 345 personele rağmen pet.com üç yıl içerisinde iflas etti. Bezos, söz konusu iflası şöyle anlatıyor: “Bu tahmin edebileceğinizden daha büyük bir başarısızlıktı. 1999’da yatırım yapabileceğim tam 11 şirket vardı. Ben birini seçtim ve o 11 şirketten yalnızca biri battı. O da pet.com’du.”

• Bezos, başarıyı olduğu kadar başarısızlığı da sahiplenmekten geri durmayan biri. Bu özelliğinin, bugünkü konumuna gelmesi konusunda ne denli katkı sağladığını sanırım tartışmaya gerek yok.

Neyse, biz başarılı girişimcimizin başarısızlık hikayelerini konuşmaya devam edelim.

Bir şirket düşünün, dünyanın en büyük çevrimiçi alışveriş platformu olarak yılda milyarlarca dolarlık bir gelir elde etsin. Böylesi bir işletmenin başındaki adamın yaptığı herhangi bir yatırımda ciddi bir başarısızlık yaşamasını beklemek ne kadar olasıdır? Bezos, kariyeri boyunca bu olasılığa bir tepki şeklinde yaşadı desek sanıyorum abartmayız. Nisan 2015’teyiz. Amazon, bu sefer de tatil ve seyahat paketleri işine girmeye karar verdi. Bezos’un planı, bu alanda da dünya devi bir platform oluşturmaktan başka bir şey değildi. Amazon Destinations kuruldu ve yüzlerce milyon dolarlık bir yatırımla şirketin çalışmaları başlatıldı. O dönem Amazon “iş geliştirme ekibi”nde yer alan Michael Sevryze’in tabiriyle yalnızca bir haftada yüzlerce isim ekibe katıldı. Herkes, bu girişimin Bezos’un “yeni vurgunu” olacağını düşünüyordu. Ancak olmadı… Destinations, yalnızca 6 ay içerisinde belirlenen hedeflerin %1800 gerisinde kalarak battı. Bezos, Princeton Üniversitesinde yaptığı bir konuşmada Destinations için “Başarısız olmasına en çok şaşırdığım işlerden biriydi.” açıklaması yapsa da Amazon bir daha seyahat planlama işlerinin yakınından bile geçmedi.

Bezos’un başarı hikayelerini dinlemeye alışanlar için şaşırtıcı olabilecek başarısızlık öykülerinin bir diğeri de akıllı telefon olarak karşımıza çıktı. Şirket, büyük umutlarla Amazon Fire Phone’u tanıttı. Bezos ve ekibi lansman süreci boyunca insanlara yepyeni ve çok güçlü bir akıllı telefon deneyimi vadeden oldukça iddialı açıklamalar yaptı. Bezos’a göre, 199 dolardan satışa çıkacak bu telefon tüm dengeleri baştan sona değiştirecekti. Apple ve Samsung gibi devlerle yarışmak konusunda herhangi bir sorun yaşamayacaklarını düşünen Bezos için hayallerinin suya düşmesi yalnızca iki ay sürdü. Telefon, 199 dolarlık değerden 99 cent’e kadar değer kaybetti. Kullanıcı yorumları “alınabilecek en kötü akıllı telefon”un Fire Phone olduğunu söylüyordu. Bezos, yine yanılmıştı. Bu hatası ona yüzlerce milyon dolarlık bir zarar olarak döndü. Bezos’un Fire Phone fiyaskosu sonrası yaptığı açıklama ise gerçek bir ilham kaynağı olarak değerlendirilebilir. Bezos, “Bunu bir başarısızlık olarak görüyorsanız, sizi uyarayım. Şu an çok daha büyük başarısızlıklar üzerinde çalışıyoruz.” dedi ve başarısızlığın tahmin edildiği kadar kötü bir şey olmadığını da bir kez daha ispatlamış oldu. Bezos’un Kindle konusunda yaşadığı çok sayıda hayal kırıklığı, pos cihazı üretme hedefiyle yola çıkıp zarar rekorları kırması, açık artırma usulü alışveriş gibi çok sayıda başarısızlığı bu yazıya sığdırmamız zor. İnanın başlık hâlinde saysak dahi oldukça uzun sürebilecek çok sayıda büyük hata ve başarısızlık Bezos’un yakasından asla düşmedi.

Yazının yavaş yavaş sonuna gelirken hayatın ve bu hayatı başarılı girişimciler olarak yaşayan çok sayıda insanın bize öğrettiği bir gerçeklikle bitirelim istiyorum: “Başarı, belki de insana çok fazla şey öğretmez. Fakat başarısızlığın çok şey öğrettiği kesindir…”